با کشور عمان بیشتر آشنا شوید

عمان، کشوری باستانی و در عین حال مدرن در جنوب شرقی شبه جزیره عربستان، مقصدی جذاب برای کسانی است که به دنبال کاوش در فرهنگی غنی، طبیعتی بکر و فرصت های اقتصادی نوظهور هستند. این کشور پادشاهی با سواحل طولانی در دریای عمان و دریای عرب، دروازه ای به منطقه خلیج فارس و نقطه اتصال تمدن های کهن به شمار می رود.

سلطان نشین عمان، با نام رسمی خود، یکی از باثبات ترین و آرام ترین کشورهای خاورمیانه است که در سال های اخیر به واسطه سیاست های توسعه محور و رویکرد بی طرفانه در منطقه، توجه جهانیان را به خود جلب کرده است. این کشور با مساحتی در حدود 309,500 کیلومتر مربع، سومین کشور بزرگ در شبه جزیره عربستان پس از عربستان سعودی و یمن محسوب می شود و بخش عمده ای از نیمه شرقی جنوب این شبه جزیره را در بر گرفته است. سواحل طولانی عمان در دریای عرب و دریای عمان، نه تنها به اهمیت استراتژیک آن در مسیرهای کشتیرانی بین المللی می افزاید، بلکه جاذبه های طبیعی بی نظیری را نیز خلق کرده است.

موقعیت جغرافیایی منحصر به فرد عمان، که در مجاورت تنگه استراتژیک هرمز قرار دارد، همواره نقش مهمی در تاریخ منطقه و تجارت جهانی ایفا کرده است. این کشور از شمال غرب با امارات متحده عربی، از غرب با عربستان سعودی و از جنوب غرب با یمن مرز زمینی مشترک دارد و از طریق دریا نیز با جمهوری اسلامی ایران همسایه است.

آشنایی با ابعاد مختلف این کشور، از جغرافیای طبیعی و آب و هوای متنوع گرفته تا تاریخ پر فراز و نشیب، فرهنگ غنی، و تحولات اقتصادی و اجتماعی آن، برای هر فردی که قصد سفر، مهاجرت، کار یا سرمایه گذاری در این سرزمین را دارد، ضروری است. این مقاله به عنوان یک راهنمای جامع، تمامی جنبه های مهم کشور عمان را به صورت دقیق و مستند بررسی خواهد کرد.

اطلاعات پایه و موقعیت جغرافیایی عمان

عمان، سرزمینی از تضادهای طبیعی و فرهنگی، در موقعیتی استراتژیک در منطقه خاورمیانه قرار دارد. شناخت اطلاعات پایه و جغرافیای این کشور، نخستین گام برای درک بهتر هویت و اهمیت آن است.

عمان در یک نگاه

نام رسمی این کشور، سلطان نشین عمان است. مسقط، پایتخت و بزرگ ترین شهر آن، قلب تپنده اقتصاد، فرهنگ و سیاست عمان به شمار می آید. واحد پول ملی عمان، ریال عمان است که یکی از باارزش ترین ارزهای منطقه و جهان محسوب می شود. زبان رسمی مردم عمان عربی است، اما به دلیل حضور گسترده مهاجران و اهمیت تجارت و گردشگری، زبان انگلیسی نیز به طور گسترده ای در بخش های مختلف کشور، به ویژه در کسب وکارها و مراکز گردشگری، رایج است. علاوه بر این، به دلیل روابط تاریخی و فرهنگی با شبه قاره هند و سواحل شرق آفریقا، زبان هایی مانند بلوچی و هندی نیز در میان جوامع خاصی از مردم رایج است.

جغرافیای طبیعی و موقعیت استراتژیک

عمان در جنوب شرقی شبه جزیره عربستان واقع شده و خطوط ساحلی آن به طول تقریبی 2,092 کیلومتر، مشرف به دریای عمان در شمال شرقی و دریای عرب (بخشی از اقیانوس هند) در جنوب شرقی است. این موقعیت، عمان را به یکی از بازیگران کلیدی در مسیرهای کشتیرانی بین المللی تبدیل کرده است. تنگه هرمز، یکی از مهم ترین و استراتژیک ترین گذرگاه های آبی جهان، در شمال کشور عمان قرار دارد و این کشور از یک سو و ایران از سوی دیگر، کنترل این تنگه حیاتی را در دست دارند.

عمان دارای تنوع جغرافیایی چشمگیری است؛ از کوهستان های سر به فلک کشیده تا صحراهای وسیع و سواحل ماسه ای. رشته کوه حجر در شمال و کوهستان های ظفار در جنوب، دو منطقه کوهستانی اصلی عمان هستند. در میانه های رشته کوه حجر، جبل اخضر (کوهستان سبز) با ارتفاع 3075 متر، بلندترین نقطه عمان و شرق شبه جزیره عربستان است. مناطق داخلی کشور عمدتاً شامل شنزارها و بیابان های بزرگ مانند کویر شنی وهیبه است، در حالی که سواحل آن دارای آب وهوای شرجی تری هستند. عمان همچنین دارای دو منطقه برون بومی (enclave) است: شبه جزیره مسندم که توسط امارات متحده عربی از خاک اصلی عمان جدا شده و شهرستان مدحاء که کاملاً در خاک امارات محصور است. این مناطق برون بومی، پیچیدگی های جغرافیایی و مرزی جالبی را به وجود آورده اند.

مساحت، جمعیت و ساختار اداری

با مساحتی حدود 309,500 کیلومتر مربع، عمان پس از عربستان و یمن، سومین کشور بزرگ در شبه جزیره عربستان است. جمعیت عمان در سال 2024 حدود 5.28 میلیون نفر تخمین زده شده است که بخش قابل توجهی از آن را اتباع خارجی تشکیل می دهند. این تنوع جمعیتی، به غنای فرهنگی و اجتماعی کشور افزوده است.

عمان از نظر اداری به استان ها (محافظات) و ولایت ها (ولایات) تقسیم می شود. نه واحد اداری اصلی (استان) دارد که هر کدام شامل تعدادی ولایت هستند. این تقسیم بندی اداری به اداره بهتر منابع و ارائه خدمات به شهروندان در سراسر کشور کمک می کند.

آب و هوای عمان و بهترین زمان سفر

آب و هوای عمان عمدتاً گرم و آفتابی است. مناطق داخلی کشور دارای آب و هوای گرم و خشک بیابانی هستند، در حالی که سواحل آن با رطوبت بالا همراه است. در تابستان ها، دما می تواند به بیش از 40 درجه سانتی گراد برسد، اما در ارتفاعات، به ویژه در شب، هوا خنک تر می شود. شهر مسقط نیز به دلیل نزدیکی به دریا، آب و هوایی گرم و مرطوب دارد.

بهترین زمان برای سفر به عمان، ماه های زمستان (از اکتبر تا آوریل) است که هوا معتدل تر و دلپذیرتر است. در این دوره، دما اغلب بین 17 تا 25 درجه سانتی گراد متغیر است و امکان کاوش در جاذبه های طبیعی و تاریخی بدون گرمای شدید تابستان فراهم می شود. شهر صلاله در جنوب عمان، به دلیل آب و هوای موسمی (خریف) در تابستان (از ژوئن تا سپتامبر)، تجربه ای متفاوت و سرسبز را ارائه می دهد که آن را به مقصدی منحصر به فرد در این فصل تبدیل می کند.

تاریخ غنی و تحولات سیاسی عمان

عمان دارای تاریخی عمیق و پربار است که به هزاران سال پیش باز می گردد. این سرزمین، شاهد تمدن های باستانی، امپراتوری های قدرتمند و تحولات سیاسی مهمی بوده است که هویت کنونی آن را شکل داده اند.

ریشه های کهن و تمدن های باستانی

قدمت سکونت انسان در سرزمین کنونی عمان به 14 هزار سال پیش و حتی قبل تر (هزاره دوازدهم پیش از میلاد) بازمی گردد. حفاری های باستان شناسی در نقاط مختلف عمان، از جمله در بریمی، ابراء و نزوی، نشان دهنده روابط تجاری گسترده این منطقه با تمدن های بین النهرین، هند و دیگر نقاط شبه جزیره عربستان در هزاره های سوم و چهارم پیش از میلاد است. در هزاره سوم پیش از میلاد، عمان با نام مجان مشهور بود. این نام که در الواح سومری نیز به آن اشاره شده، به معادن غنی مس در این منطقه و نقش عمان در تجارت مس باستانی اشاره دارد. همچنین، نام مزون نیز به دلیل وجود چشمه های آب شیرین فراوان به این سرزمین اطلاق می شده است. سازه های قنات (افلاج) که سیستم های آبیاری پیچیده ای هستند و صدها رشته از آن ها در عمان وجود دارد، گفته می شود که در دوران هخامنشیان (قرن ششم پیش از میلاد) در این سرزمین احداث شده اند.

دوران اسلامی و حکومت های محلی

ورود اسلام به عمان در قرن هفتم میلادی، نقطه عطفی در تاریخ این سرزمین بود. پادشاهان وقت عمان، جیفر الجلندی و برادرش عبد الجلندی، اسلام را پذیرفتند و مردم عمان نیز به سرعت به دین جدید گرویدند. این اتفاق، عمان را به یکی از قلعه های مهم اسلام و مدافعان آن در فتوحات اسلامی تبدیل کرد. پس از وفات پیامبر اسلام و در جریان جنگ های ردّه، عمانی ها نقش فعالی در حفظ یکپارچگی جامعه اسلامی ایفا کردند. در طول تاریخ اسلامی، عمان تحت حاکمیت حکومت های محلی مختلفی قرار گرفت که از جمله مهم ترین آن ها می توان به سلسله الجلندی و سپس بنی نبهان اشاره کرد. تجارت دریایی نقش حیاتی در رونق عمان در این دوران داشت و کشتی های عمانی تا سواحل شرق آفریقا و حتی چین نیز سفر می کردند.

امپراتوری عمان و رقابت های دریایی

در قرن شانزدهم میلادی، پرتغالی ها به منطقه وارد شدند و در سال 1507 میلادی، پس از مقاومت شدید عمانی ها، توانستند مسقط را اشغال کنند. حضور پرتغالی ها در عمان حدود یک قرن و نیم به طول انجامید. اما در سال 1624 میلادی، دولت یعاره به رهبری ناصر بن مرشد الیعربی تأسیس شد. او با گردآوری تمام طوایف عمان و ایجاد یک ناوگان دریایی قوی، نبرد برای آزادسازی کشور را آغاز کرد. جانشین او، سیف بن سلطان الیعربی، در سال 1649 میلادی مسقط را از پرتغالی ها پس گرفت و تا سال 1698، تمامی نیروهای پرتغالی از منطقه و سواحل شرق آفریقا رانده شدند. این پیروزی، منجر به شکل گیری یک امپراتوری بزرگ دریایی برای عمان شد که نفوذ آن از سواحل شرق آفریقا تا گوادر، مکران، زنگبار و حتی اجاره بندرعباس، قشم و هرمز در خلیج فارس گسترش یافت. در این دوران، عمان به یکی از ثروتمندترین و قدرتمندترین دولت های منطقه تبدیل شد.

در اوج خود در قرن نوزدهم، نفوذ و کنترل عمانی ها از تنگه هرمز به ایران و پاکستان و تا زنگبار در جنوب گسترش یافت، که نشان دهنده قدرت دریایی و تجاری بی سابقه این کشور بود.

در سال 1744 میلادی، احمد بن سعید البوسعیدی، والی شهر صحار، به رهبری برگزیده شد و سلسله آل بوسعید را بنیان گذاری کرد که تا به امروز بر عمان حکمرانی می کنند. امام احمد بن سعید به توسعه نیروی دریایی و رونق تجارت کمک شایانی کرد. در دوران سلطان سعید بن سلطان (1804-1856 میلادی)، قدرت دریایی عمان به اوج خود رسید و او توانست امپراتوری وسیعی را در اقیانوس هند و سواحل آفریقا تثبیت کند.

عمان نوین و میراث سلطان قابوس

عمان تا پیش از دهه 1970، کشوری منزوی و از نظر اقتصادی و اجتماعی عقب مانده بود. اما با به قدرت رسیدن سلطان قابوس بن سعید آل سعید در سال 1970، تحولات عظیمی در این کشور رخ داد. سلطان قابوس با استفاده از درآمدهای نفتی، زیرساخت های مدرنی از جمله جاده ها، مدارس، بیمارستان ها و بنادر را ایجاد کرد و عمان را به سوی پیشرفت اقتصادی و اجتماعی هدایت نمود. او به مدرن سازی نظام آموزشی، ارتقای سطح بهداشت و درمان، و فراهم آوردن فرصت های شغلی برای شهروندان عمانی توجه ویژه ای داشت. سلطان قابوس در سال 2020 درگذشت و پس از او، پسرعمویش هیثم بن طارق آل سعید به عنوان سلطان جدید عمان بر مسند قدرت نشست و رویه ای مشخص برای انتصاب ولیعهد تعیین کرد.

سیاست خارجی و روابط منطقه ای

عمان در عرصه سیاست خارجی به سیاست بی طرفی و میانجی گری در منطقه شهرت دارد. این کشور همواره تلاش کرده است تا از درگیر شدن در مناقشات منطقه ای اجتناب ورزد و نقش مثبتی در حل بحران ها ایفا کند. روابط تاریخی و کنونی عمان با ایران از اهمیت ویژه ای برخوردار است. با وجود فراز و نشیب ها در روابط سایر کشورهای منطقه با ایران، مسقط همواره تلاش کرده است تا مناسبات حسنه خود را با تهران حفظ کند. کنترل مشترک تنگه هرمز توسط دو کشور، عامل مهمی در این حسن همجواری به شمار می رود و ثبات این تنگه برای هر دو کشور و تداوم صدور نفت از خلیج فارس حیاتی است. عمان در دهه گذشته نقش بی بدیلی را به عنوان میانجیگر در مناسبات ایران و غرب، به ویژه در موضوع آزادی گروگان ها و شهروندان زندانی، ایفا کرده است.

زندگی در عمان: اقتصاد و جامعه

عمان با پیشرفت های چشمگیر در دهه های اخیر، شرایط مناسبی را برای زندگی، کار و سرمایه گذاری فراهم کرده است. شناخت جنبه های اقتصادی و اجتماعی این کشور برای هر متقاضی ضروری است.

اقتصاد عمان و تنوع بخشی

اقتصاد عمان، مانند بسیاری از کشورهای حاشیه خلیج فارس، عمدتاً وابسته به درآمدهای نفتی و گازی است. با این حال، دولت عمان تلاش های زیادی را برای تنوع بخشی به اقتصاد و کاهش وابستگی به نفت آغاز کرده است. بخش های گردشگری، ماهیگیری، و کشاورزی از جمله حوزه هایی هستند که سرمایه گذاری های قابل توجهی در آن ها صورت گرفته است. عمان دارای ذخایر نفتی است که از لحاظ جهانی در رتبه 22 قرار دارد و حدود یک میلیون بشکه در روز نفت تولید می کند. این کشور همچنین مقصد اصلی سرمایه گذاری مستقیم خارجی در منطقه خلیج فارس بوده است. ارزش بالای ریال عمان (هر ریال عمان معادل 2.6 دلار آمریکا) نشان دهنده ثبات و قدرت اقتصادی این کشور است. نرخ تورم در عمان پایین و نزدیک به صفر است، که آن را به یکی از باثبات ترین اقتصادها در شورای همکاری خلیج فارس تبدیل کرده است. دولت عمان مشوق های زیادی برای سرمایه گذاران خارجی در نظر گرفته است، از جمله مالکیت صد در صدی کسب وکارها، وام های کلان با بهره کم، و معافیت های گمرکی برای واردات تجهیزات صنعتی و مواد اولیه.

فرصت های شغلی و بازار کار

بازار کار عمان در سال های اخیر برای متقاضیان خارجی بهبود یافته است. رشته های فنی و مهندسی، پزشکی، بهداشت و درمان، آموزش، و گردشگری از جمله حوزه های پرتقاضا برای استخدام اتباع خارجی هستند. مشاغل تخصصی معمولاً حقوق و مزایای خوبی دارند، اما تسلط به زبان انگلیسی و یا عربی برای استخدام در این مشاغل ضروری است. مشاغل سطح پایین تر، مانند کارگری یا خدمات ساده، معمولاً متقاضیان زیادی دارند و حقوق کمتری نیز دریافت می کنند. برای کار در عمان، اغلب نیاز به یک اسپانسر عمانی (کارفرما) است که مسئولیت ویزای کاری و اقامت شما را بر عهده بگیرد. اقامت کاری تا زمانی اعتبار دارد که فرد در استخدام اسپانسر باشد.

مهاجرت و اقامت در عمان

مهاجرت به عمان از طریق روش های مختلفی مانند ویزای کاری، ویزای تحصیلی و ویزای سرمایه گذاری امکان پذیر است. ویزای کار رایج ترین روش است که نیازمند یافتن شغل و اسپانسر است. ویزای تحصیلی، اگرچه امکان پذیر است، اما به دلیل هزینه های بالای تحصیل و اعتبار کمتر مدارک تحصیلی نسبت به کشورهای غربی، کمتر مورد استقبال قرار می گیرد. ویزای سرمایه گذاری، یکی از آسان ترین روش ها برای اخذ اقامت است، مشروط بر اینکه متقاضی سرمایه کافی برای راه اندازی کسب وکار یا خرید ملک را داشته باشد. دولت عمان با ارائه تسهیلات به سرمایه گذاران، مسیر را برای مهاجرت از این طریق هموار کرده است.

هزینه زندگی در عمان و کیفیت زندگی

هزینه زندگی در عمان، به ویژه در پایتخت آن، مسقط، می تواند نسبت به شهرهای بزرگ ایران بالاتر باشد، اما در مقایسه با سایر کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس، معقول تر و مقرون به صرفه تر است. هزینه های اجاره مسکن، حمل و نقل و مواد غذایی بخش عمده ای از مخارج زندگی را تشکیل می دهند. با این حال، درآمد بالا و مالیات پایین، تعادل مناسبی را در زندگی ایجاد می کند. عمان در فهرست 10 کشور برتر جهان از نظر تعادل کار و زندگی قرار دارد که نشان دهنده کیفیت بالای زندگی و رفاه اجتماعی در این کشور است. این توازن، به مهاجران امکان می دهد تا ضمن داشتن یک زندگی حرفه ای موفق، از اوقات فراغت خود نیز بهره مند شوند.

بهداشت و درمان در عمان

استاندارد بهداشت و درمان در عمان، هم در بخش دولتی و هم در بخش خصوصی، بالاست. دولت عمان خدمات درمانی یارانه ای را برای شهروندان فراهم می کند و اتباع خارجی نیز می توانند با پرداخت هزینه های یارانه ای از این خدمات بهره مند شوند. مراکز درمانی خصوصی نیز خدمات باکیفیتی را ارائه می دهند که معمولاً توسط بیمه های درمانی پوشش داده می شوند. وزارت بهداشت عمان نظارت دقیقی بر کیفیت خدمات درمانی و داروها دارد تا ایمنی و سلامت عمومی تضمین شود.

امنیت در عمان

عمان به طور گسترده ای به عنوان یکی از امن ترین کشورهای جهان شناخته می شود. نرخ جرم و جنایت در این کشور بسیار پایین است و حتی عملیات های تروریستی نیز به ندرت در آن مشاهده شده است. این سطح بالای امنیت، آرامش خاطر را برای ساکنان و بازدیدکنندگان فراهم می کند و عمان را به مقصدی ایده آل برای زندگی و سفر تبدیل کرده است. این ثبات و امنیت، نتیجه سیاست های هوشمندانه داخلی و خارجی و همچنین فرهنگ آرام و صلح دوست مردم عمان است.

فرهنگ، آداب و رسوم و هنر عمان

فرهنگ عمان آمیزه ای از سنت های دیرینه عربی و اسلامی است که با تأثیرات مناطق همسایه و میراث دریایی کشور غنی شده است. این فرهنگ، در آداب و رسوم، پوشش، هنر و معماری مردم عمان تجلی می یابد.

مردم عمان و تنوع نژادی

جمعیت عمان از تنوع نژادی و قومیتی قابل توجهی برخوردار است. اکثریت بومیان را عرب ها تشکیل می دهند، اما اقلیت های بزرگی از بلوچ ها (که نقش تاریخی مهمی در دفاع از عمان در برابر پرتغالی ها و فتوحات داشته اند)، آسیای جنوبی (هندی، پاکستانی، سریلانکایی، بنگلادشی) و آفریقایی ها نیز در این کشور زندگی می کنند. این ترکیب جمعیتی، به بافتار اجتماعی و فرهنگی عمان تنوع بخشیده و همزیستی مسالمت آمیزی را به ارمغان آورده است. میزان باسوادی در عمان بالاست و دولت به پیشرفت آموزشی توجه ویژه ای دارد.

مذهب و باورها

تقریباً تمام مردم عمان مسلمان هستند. اکثریت مردم عمان پیرو مذهب اباضیه هستند، که یکی از قدیمی ترین مذاهب اسلامی و شاخه ای از خوارج است، اما از سایر گروه های خوارج میانه روتر محسوب می شود. اباضیه از قرن دوم هجری مذهب اکثریت مردم عمان بوده است. علاوه بر اباضیه، اهل سنت نیز در استان جنوبی ظفار و شهر صور حضور دارند. شیعیان نیز به عنوان سومین گروه مذهبی، عمدتاً در امتداد ساحل باطنه و منطقه بین مسقط و مطرح زندگی می کنند و به گروه هایی مانند عجم ها، لوایتا و بحارنه تقسیم می شوند. در عمان آزادی مذهبی وجود دارد و پیروان ادیان دیگر مانند مسیحیت و هندوئیسم نیز در شهرهایی مانند مسقط و صلاله ساکن هستند.

پوشش و آداب و رسوم

پوشش سنتی در عمان نشان دهنده هویت فرهنگی و مذهبی مردم است. مردان عمانی معمولاً «دشداشه» به تن می کنند؛ لباسی بلند، بدون یقه و آستین بلند که تا مچ پا می رسد. در قسمت یقه دشداشه، دکمه ای وجود دارد و یک آویز خوشبو نیز به آن متصل است. مردان عمانی همچنین «عمامه» بر سر می گذارند و در مراسم رسمی، «خنجر» عمانی را که نمادی از وقار و مردانگی است، بر کمر می بندند. بانوان عمانی نیز پوشش اسلامی دارند؛ لباس های بلند و پوشیده به همراه «حجاب» (که بسیاری از آن ها صورت خود را نیز با پوشیه می پوشانند) از ویژگی های پوشش زنان در عمان است. مهمان نوازی یکی از بارزترین ویژگی های فرهنگ مردم عمان است. احترام به میهمان، تعارف قهوه عمانی و خرما، و گشاده رویی در برخورد با دیگران، از جمله آداب و رسوم رایج در این کشور است.

هنر و معماری

هنر و معماری عمان ریشه های عمیقی در تاریخ و فرهنگ این سرزمین دارد. خطاطی اسلامی، موسیقی سنتی، و انواع صنایع دستی از جمله مهم ترین هنرهای عمان هستند. زیورآلات طلا و نقره، خنجرهای دست ساز، پارچه های دست باف، فرش و سبدهای بافته شده، از جمله صنایع دستی معروف عمان هستند که ارزش فرهنگی بالایی دارند. معماری عمانی نیز تلفیقی از سنت و مدرنیته است. مسجد جامع سلطان قابوس در مسقط، با لوسترهای کریستالی، دیوارهای مرمرین و فرش بزرگ ایرانی، نمادی از شکوه معماری اسلامی نوین در عمان است. خانه اپرای سلطنتی مسقط، که به دستور سلطان قابوس ساخته شد، یکی دیگر از شاهکارهای معماری معاصر عمان است که با ظرفیت 1100 نفر، میزبان اجراهای هنری و فرهنگی بین المللی است و به عنوان پلی میان فرهنگ ها عمل می کند. موزه ملی عمان نیز که در سال 2016 افتتاح شد، با 14 گالری و نمایشگاه های مختلف، میراث فرهنگی و تاریخی غنی عمان را به نمایش می گذارد و نقش مهمی در حفظ و معرفی تاریخ این سرزمین ایفا می کند.

گردشگری و جاذبه های دیدنی عمان

عمان، با تنوع بی نظیر جغرافیایی، تاریخ پربار و فرهنگی اصیل، مقصدی جذاب برای گردشگران است. از شهرهای تاریخی گرفته تا طبیعت بکر، این کشور چیزی برای هر سلیقه ای دارد.

مسقط: پایتخت جذاب عمان

مسقط، پایتخت و بزرگ ترین شهر عمان، ترکیبی زیبا از مدرنیته و سنت است. این شهر با قلعه های تاریخی، مساجد باشکوه، بازارهای سنتی و سواحل دلنشین، قلب گردشگری عمان محسوب می شود. مسجد جامع سلطان قابوس، با معماری خیره کننده و فضای وسیع، یکی از مهم ترین جاذبه های مذهبی و معماری مسقط است که بازدید از آن برای غیرمسلمانان نیز در ساعات مشخصی از صبح امکان پذیر است. بازار مطرح (سوق مطرح)، یک بازار سنتی پر جنب و جوش در کنار ساحل، مکانی عالی برای خرید صنایع دستی، عطر و ادویه جات محلی است. قلعه های تاریخی میرانی و جلالی که در دو سوی کاخ سلطنتی العلم قرار دارند، از دیگر نمادهای تاریخی مسقط هستند و بازدید از آن ها فرصتی برای آشنایی با تاریخ دفاعی عمان است.

صلاله: شهر سرسبز جنوب

صلاله، دومین شهر بزرگ عمان و مرکز استان ظفار، تجربه ای متفاوت از اقلیم بیابانی عمان را ارائه می دهد. این شهر به دلیل آب و هوای موسمی (خریف) در ماه های تابستان (ژوئن تا سپتامبر)، به شهری سرسبز با آبشارها، رودخانه های فصلی و کوهستان های مه گرفته تبدیل می شود که مناظر طبیعی شگفت انگیزی را خلق می کند. طبیعت بکر، سواحل زیبا، و قلعه های تاریخی صلاله، آن را به مقصدی محبوب برای گردشگران داخلی و خارجی تبدیل کرده است. در گذشته، صلاله یکی از مراکز مهم تجارت کندر بوده است و امروزه نیز می توان کندر باکیفیت را در بازارهای آن یافت.

ماجراجویی در طبیعت عمان

عمان بهشت علاقه مندان به طبیعت و ماجراجویی است. کویر شنی وهیبه، با تپه های شنی وسیع و زندگی عشایری قبیله بدو، تجربه ای اصیل از زندگی در بیابان را فراهم می کند. شترسواری، کمپینگ زیر نور ستارگان و آشنایی با فرهنگ بادیه نشینان از جمله فعالیت های محبوب در این منطقه است. جبل اخضر (کوهستان سبز)، با ارتفاعات بلند و روستاهای کوهستانی، مکانی عالی برای پیاده روی، صخره نوردی و لذت بردن از مناظر طبیعی است. این منطقه به دلیل ارتفاع مناسب، دارای دمای خنک تر و پوشش گیاهی متنوع تری نسبت به مناطق بیابانی است.

جزیره مصیره (ماسیره) در سواحل جنوب شرقی، با بیش از 30,000 لاک پشت دریایی که سالانه برای تخم گذاری به سواحل آن می آیند، بهشتی برای دوستداران حیات وحش است. شنا، غواصی و تماشای کشتی های غرق شده از دیگر جذابیت های این جزیره است. شبه جزیره مسندم در شمالی ترین نقطه عمان، با فیوردها و غارهای دریایی، فرصت های بی نظیری برای قایق سواری، غواصی، و تماشای دلفین ها را فراهم می کند. این منطقه به دلیل مناظر دریایی منحصر به فرد خود به نروژ عرب شهرت یافته است. راس الجنیز نیز یک مرکز مهم برای محافظت از لاک پشت های دریایی است که فرصت مشاهده تخم گذاری آن ها را فراهم می کند.

دیگر شهرهای مهم برای بازدید

علاوه بر مسقط و صلاله، شهرهای دیگری در عمان نیز ارزش بازدید دارند:

• نزوی: پایتخت سابق عمان، با قلعه تاریخی باشکوه خود که در قرن هفدهم ساخته شده و برج استوانه ای آن مشهور است. بازار سنتی و بازار بز نزوی نیز جذابیت های خاص خود را دارند.
• صور: شهری بندری با سواحل زیبا و تاریخ غنی در کشتی سازی سنتی (ساخت داو).
• بهلا: شهری باستانی با قلعه ای که قدمت آن به قرن سیزدهم بازمی گردد و در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است. بهلا همچنین به دلیل صنایع سفالگری محلی خود شهرت دارد.
• بریمی: یکی از مناطق بزرگ و دیدنی عمان با صنایع دستی مانند کوزه گری و چرم دوزی.
• ظفار و ظاهره: مناطق مهمی که هر کدام جذابیت های طبیعی و تاریخی خاص خود را دارند، مانند بیابان های وسیع ظاهره و نقش آن در تولید مس.

نکات کاربردی برای گردشگران

برای یک سفر راحت به عمان، در نظر گرفتن برخی نکات کاربردی می تواند مفید باشد. حمل و نقل در شهرها عمدتاً با خودروهای شخصی، تاکسی و اتوبوس صورت می گیرد. فرودگاه بین المللی مسقط، اصلی ترین دروازه هوایی کشور است که پروازهای منظمی به نقاط مختلف جهان دارد. برای تجربه کامل فرهنگ عمانی، آشنایی با آداب و رسوم محلی، به ویژه در پوشش و برخورد با مردم، توصیه می شود. همچنین، امتحان غذاهای سنتی عمانی بخشی جدایی ناپذیر از تجربه سفر به این کشور است.

طعم های عمان: آشنایی با غذاهای سنتی

آشپزی عمانی، بازتابی از تاریخ و موقعیت جغرافیایی این کشور است؛ ترکیبی از تأثیرات عربی، هندی، ایرانی و شرق آفریقا، که طعم هایی بی نظیر و به یادماندنی خلق کرده است.

غذاهای اصلی

غذاهای عمانی اغلب بر پایه برنج، گوشت (بره، شتر، مرغ، ماهی) و ادویه جات معطر بنا شده اند. از مهم ترین غذاهای سنتی عمان می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مجبوس (کبسه / مکبوس): این غذا که در کشورهای حاشیه خلیج فارس بسیار محبوب است، از برنج باسماتی پخته شده با زعفران، سبزیجات، گوشت (مرغ، بره یا شتر) و ادویه های معطر تهیه می شود. زعفران و هل از طعم دهنده های اصلی مجبوس هستند و اغلب با ماست، سالاد یا سس گوجه سرو می شود.
• شووا: یک غذای سنتی و محبوب برای مناسبت های خاص مانند عید فطر. گوشت بره، شتر یا بز با ادویه جات عمانی مزه دار شده، در برگ موز یا نخل پیچیده و به مدت طولانی (حتی تا دو روز) در تنور سنگی کباب می شود تا کاملاً نرم و لذیذ شود.
• مشکاک: این غذا همان کباب عمانی است که از تکه های گوشت گاو، گوسفند یا مرغ تهیه می شود. گوشت ها به سیخ کشیده و با ادویه هایی مانند کاری طعم دار شده و کباب می شوند. مشکاک اغلب با نان عمانی سرو می شود و در سراسر کشور، به ویژه در جشن ها و مراسم، یافت می شود.
• هریس: غذایی شبیه به حلیم ایرانی، که از ترکیب گندم و گوشت تهیه می شود. این مواد به مدت طولانی با حرارت بسیار کم پخته می شوند تا کاملاً له و یکدست گردند. هریس نیز اغلب در مناسبت های خاص تهیه می شود.
• مشوی: ماهی کبابی عمانی که معمولاً با سس لیمو و ادویه های سنتی سرو می شود. عمان به دلیل دسترسی به دریا، دارای تنوع بالایی از ماهی های تازه است و مشوی یکی از بهترین راه ها برای چشیدن طعم آن هاست.
• شاورما: اگرچه شاورما ریشه در کباب دونر ترکی دارد، اما در عمان نیز با تفاوت های خاص خود بسیار محبوب است. گوشت مزه دار شده (معمولاً بره، مرغ یا گوساله) به صورت لایه لایه روی سیخ عمودی کباب شده و به صورت نازک برش می خورد. سپس با نان پیتا و سبزیجات تازه سرو می شود.

نان و دسرهای سنتی

نان عمانی در انواع مختلفی پخته می شود، از جمله نان های گرد و ضخیم یا نان های کوچک تر و برشته. مردم عمان اغلب نان خود را در خانه تهیه می کنند. در کنار غذاهای اصلی، دسرها و شیرینی ها نیز جایگاه ویژه ای دارند:

• حلوا عمانی: معروف ترین دسر عمان که بافتی سفت تر از کاستارد دارد و از تخم مرغ، عسل، شکر، گلاب، ادویه جات عمانی و مغزیجات تهیه می شود. حلوا معمولاً با قهوه عمانی و خرما سرو می شود و جزو جدانشدنی فرهنگ مهمان نوازی است.
• خرما: درختان نخل در سراسر عمان به وفور یافت می شوند و خرما بخش مهمی از رژیم غذایی و فرهنگ مردم این کشور است. انواع خرما با رنگ ها، اندازه ها و تُردی های متفاوت وجود دارد که اغلب به عنوان نمادی از مهمان نوازی به میهمانان تعارف می شود. خرما خشک شده گاهی با کنجد، نارگیل یا حلوا ارده مخلوط می شود و در تهیه بسیاری از دسرهای سنتی نیز کاربرد دارد.

نوشیدنی های محبوب

در میان نوشیدنی ها، قهوه عمانی جایگاه ویژه ای دارد. این قهوه که معمولاً با هل طعم دار می شود، نمادی از مهمان نوازی و بخش جدایی ناپذیری از پذیرایی در خانه ها و مجالس عمانی است. اغلب در کنار حلوا و خرما سرو می شود و مردم عمان چندین بار در روز قهوه می نوشند.

حمل و نقل و زیرساخت ها

زیرساخت های حمل و نقل در عمان طی دهه های اخیر پیشرفت قابل توجهی داشته و امکان تردد راحت و دسترسی به نقاط مختلف کشور را فراهم کرده است.

حمل و نقل شهری

در شهرهای عمان، مردم عمدتاً از خودروهای شخصی برای جابه جایی استفاده می کنند، زیرا هزینه سوخت و نگهداری خودرو در مقایسه با بسیاری از کشورهای دیگر پایین است. این امر باعث شده که استفاده از حمل و نقل عمومی کمتر رایج باشد. با این حال، تاکسی ها به وفور یافت می شوند و برای جابه جایی در شهرها و بین شهرها می توان از آن ها استفاده کرد. سیستم اتوبوسرانی نیز در شهرهای بزرگ مانند مسقط وجود دارد، اما پوشش گسترده ای ندارد. برای مهاجران و گردشگران، اجاره خودرو یا استفاده از تاکسی های آنلاین، گزینه های مناسبی برای تردد هستند.

حمل و نقل هوایی

فرودگاه بین المللی مسقط (Muscat International Airport)، اصلی ترین و بزرگ ترین فرودگاه عمان است که سالیانه میلیون ها مسافر را جابه جا می کند. این فرودگاه با امکانات مدرن و پروازهای منظم به مقاصد مختلف در آسیا، اروپا، آفریقا و خاورمیانه، نقش حیاتی در اتصال عمان به شبکه هوایی جهانی ایفا می کند. ایرلاین های معتبر بین المللی و همچنین خطوط هوایی ملی عمان، «عمان ایر»، پروازهای مستقیم از این فرودگاه را انجام می دهند.

علاوه بر فرودگاه مسقط، فرودگاه های دیگری نیز در شهرهایی مانند صلاله وجود دارند که پروازهای داخلی و برخی پروازهای بین المللی را پوشش می دهند و دسترسی به مناطق دورتر کشور را آسان می کنند.

زیرساخت های مدرن حمل و نقل در عمان، به ویژه در بخش جاده ای و هوایی، نقش مهمی در توسعه گردشگری و تسهیل رفت و آمد ساکنان و بازدیدکنندگان ایفا کرده است.

نتیجه گیری

کشور عمان، با قدمتی چند هزار ساله و موقعیتی استراتژیک در منطقه، نمونه ای بارز از توسعه ای پایدار و هوشمندانه است. این سرزمین کهن، با میراث غنی تاریخی و فرهنگی، طبیعتی متنوع از کوهستان های سرسبز تا کویرهای طلایی و سواحل نیلگون، و اقتصادی روبه رشد و باثبات، مقصدی جذاب برای طیف وسیعی از افراد است. از گردشگرانی که به دنبال ماجراجویی در طبیعت و کشف فرهنگ های اصیل هستند، تا سرمایه گذاران و مهاجرانی که به دنبال فرصت های شغلی و کیفیت بالای زندگی هستند، عمان گزینه های متنوعی را ارائه می دهد.

سیاست خارجی بی طرفانه و نقش میانجی گرایانه عمان در منطقه، به امنیت و ثبات بی نظیر آن افزوده است که این ویژگی، عمان را از بسیاری از همسایگان خود متمایز می کند. همچنین، تلاش های این کشور برای تنوع بخشی به اقتصاد و کاهش وابستگی به نفت، نویدبخش آینده ای روشن تر برای نسل های بعدی است. با توجه به تمام این ویژگی ها، آشنایی بیشتر با کشور عمان نه تنها یک تجربه فرهنگی و جغرافیایی ارزشمند است، بلکه دریچه ای به سوی فرصت های جدید در یکی از آرام ترین و پرجاذبه ترین کشورهای خاورمیانه را می گشاید.