برج «طغرل» ؛ قدیمی ترین برج تهران مسافران را فرا می خواند – خبرگزاری سیمارتیکل | اخبار ایران و جهان

خبرگزاری سیمارتیکل، گروه استان ها: یکی از دیدنی ها و جاذبه های تاریخی استان تهران، برج طغرل نام دارد، که در شرق آرامگاه تاریخی ابن بابویه یا شیخ صدوق در خیابان ابن بابویه شهرری واقع شده است.

قدمت این برج آجری و زیبا 900 سال بوده و به دوران سلجوقیان برمی گردد و دارای ویژگی هایی منحصربه فرد است.

این برج تاریخی قدیمی ترین برج تهران است، که به واسطه زلزله های متعدد دچار تخریب شده است.

ارتفاع این برج به 20 متر رسیده است و در دوره های مختلف مرمت هایی بر بدنه، بام و پی برج انجام شده است.

برج طغرل آرامگاه طغرل است، یا فرزند تیمورلنگ؟

برخی این برج برج خلیفه یزید نامیدند. عده ای آن را آرامگاه طغرل بیک سلجوقی می دانند و در مجمل التواریخ آمده است که سلطان طغرل بیک در شهرری به وفات رسید و تربتش آنجا برجا است.

بر اساس نوشته قزوینی رازی، طغرل در ری درگذشت و در گورخانه ای پر زینت مدفون شد و در برخی متون از دفن افراد دیگر آل سلجوق، همچون آلب ارسلان و طغرل سوم نیز در آرامگاه طغرل اول یاد شده است؛ از این رو می توان از آن به عنوان آرامگاه خانوادگی سلجوقیان یاد کرد.

مورخ نامی ترکیه فارق سومر نیز محل دفن طغرل را همین مکان می داند.

عده ای دیگر این مکان را محل دفن خلیل سلطان از فرزندان تیمور لنگ و همسر او شادالملک در قرن پانزدهم میلادی می دانند.

آنچه مسلم است، این است، که برج طغرل قدیمی ترین برج تهران و ری است

در کتاب جامع ری باستان تالیف حسن کریمیان نیز آمده است که گروهی این بنا را منتسب به فخرالدوله دیلمی می دانند.

محمد محیط طباطبایی این بنا را متعلق به ابراهیم خواص می دانست و خودش هم پس از مرگ در جوار این برج و در زاویه شمالی آن در سال 1371 به خاک سپرده شد.

سیاحان و مستشرقین نیز در سفرنامه های خود از این برج به عنوان یادگار عصر سلجوقیان ذکر کرده اند؛ ولی از آرامگاه طغرل سخنی به میان نیاورده اند.

اما آنچه مسلم است، این است، که به اعتقاد کارشناسان برج طغرل قدیمی ترین بنای پابرجای شهر تهران و ری با 900 سال قدمت است، که به تمامی بناهای شاخص تهران برتری دارد و در میان آثار تاریخی کشور از اهمیت خاصی برخوردار است.

این بنا قبل از مرمت های معاصر و در دوره ناصرالدین شاه آسیب جدی دیده بوده و در دوره قاجار یک سوم بالایی بخش شرقی بنا تخریب شد و از پایین نیز تا ارتفاع 3 متری ریزش آجر داشته که یا بر اثر فرسودگی ریخته یا بازدیدکنندگان از آجرها برداشت کرده بودند و بدنه خالی شده بوده است، اما در حین مرمت و خالی کردن بندها تزیینات دوره سلجوقی اعم از نقوش مٌهری پیدا شد و در بخش هایی نیز نقوش مٌهری دوره قاجار مشخص شده که در نهایت نقوش مٌهری کشف شده تثبیت و مرمت شده است.

ساعت آفتابی برج طغرل چگونه کار می کند

برج طغرل ساعت آفتابی منحصر به فردی است و حول این برج از نمای بیرونی 24 کنگره با زاویه حاده جلوه گر شده که اگر در روبه روی درگاه آن بایستید گویی شیری با دهانی باز به شما می نگرد.

در دقت در این بنا از آنجا که این کنگره ها دور تا دور این اثر را فرا گرفته به گونه ای خاص طراحی شده که اگر چنانچه طلوع آفتاب اتفاق بیافتد در جانب شرق بنا کم کم یکی از کنگره ها روشن می شود و آفتاب درون آن می تابد، اگر نیم ساعت از طلوع آفتاب بگذرد؛ نصف کنگره روشن می شود و اگر یک ساعت از طلوع خورشید بگذرد، یک کنگره به طور کامل روشن می شود.

اگر چنانچه دو ساعت بگذرد و کنگره روشن می شود، همین طور اگر سه ساعت بگذرد سه کنگره تا هنگامی که به لحظه ای می رسیم که خورشید روی نصف النهار منطقه قرار می گیرد، یعنی بیشترین ارتفاع خود را از افق دارد، در این هنگام خورشید درست در بالای سر در جنوبی برج قرار می گیرد.

اگر چنانچه خورشید از لحظه ظهر زوال پذیر و به جانب غرب گرایش یابد حال کنگره های جانب غرب شروع به روشن شدن می کند.