آشنایی با هواپیمای ایرباس آ ۳۲۰ نئو Airbus A320 neo

در دنیای هوانوردی شرکت های هواپیمایی همواره به دنبال راهکارهایی برای کاهش هزینه ها افزایش بهره وری و کاهش اثرات زیست محیطی هستند. یکی از مهم ترین عوامل در این زمینه مصرف سوخت و کارایی عملیاتی هواپیماهاست. با توجه به نیاز به نوسازی ناوگان و استفاده از فناوری های پیشرفته تر ایرباس خانواده جدیدی از هواپیماهای محبوب A320 را با نام A320neo معرفی کرد. این هواپیما با بهبودهای قابل توجه در موتورها و آیرودینامیک پاسخی به این نیازهاست و تجربه پروازی بهتری را هم برای مسافران و هم برای شرکت ها فراهم می کند.

تاریخچه

طراحی و توسعه

ایرباس در اواخر دهه ۱۹۶۰ و اوایل دهه ۱۹۷۰ میلادی با هدف رقابت با غول های آمریکایی بوئینگ و داگلاس خانواده هواپیماهای A300 را پایه ریزی کرد. مهندسان در ابتدا ۱۰ گونه مختلف از A300 را بررسی کردند که یکی از آن ها با بدنه کوچکتر و برد بیشتر بعدها به A310 تبدیل شد.

پس از آن ایرباس تمرکز خود را بر بازار هواپیماهای تک راهرو معطوف کرد که تحت سیطره بوئینگ ۷۳۷ و مک دانل داگلاس دی سی-۹ بود. طرحی جامع برای جایگزینی هواپیماهای قدیمی تر اروپایی و رقابت با مدل های آمریکایی آغاز شد.

شرکت های اروپایی MBB آلمان BAC انگلستان Saab سوئد و CASA اسپانیا پروژه مشترک حمل و نقل اروپایی (JET) را برای ساخت هواپیمایی با ظرفیت ۱۸۰-۲۰۰ صندلی شروع کردند. این پروژه در ژوئن ۱۹۷۷ راه اندازی شد و به عنوان پیشگام A320 مورد توجه قرار گرفت.

این پروژه بر روی سه گونه با ظرفیت های مختلف (۱۲۵ تا ۱۸۰ صندلی) کار می کرد که بعدها به A319 A320 و A321 معروف شدند و به تولید انبوه رسیدند. هدف ساخت هواپیمایی با سرعت کروز ۰.۸۴ ماخ بود که از بوئینگ ۷۳۷ سریع تر باشد.

تولید و معرفی نخستین

برنامه تولید A320 در ۲ مارس ۱۹۸۴ با دریافت ۹۶ سفارش آغاز شد. ایر فرانس با سفارش ۲۵ فروند به علاوه ۲۵ حق انتخاب اولین مشتری بود که قرارداد آن در نمایشگاه هوافضای پاریس ۱۹۸۱ امضا شد.

بریتیش کالدونین هواپیمایی قبرس پان امریکن و نورث وست نیز از اولین سفارش دهندگان بودند. اولین ایرباس A320 در ۱۴ فوریه ۱۹۸۷ از خط تولید خارج شد و اولین پرواز خود را در ۲۲ فوریه همان سال در تولوز انجام داد.

پس از پروازهای آزمایشی گسترده گواهینامه صلاحیت پروازی در ۲۶ فوریه ۱۹۸۸ صادر شد و اولین هواپیما در ۲۸ مارس ۱۹۸۸ به ایر فرانس تحویل داده شد. ایرباس در حال حاضر چهار خط مونتاژ نهایی برای خانواده A320 در فرانسه آلمان چین و آمریکا دارد.

آزمون های پروازی

برنامه پروازهای آزمایشی اولین A320 بیش از ۱۲۰۰ ساعت و شامل ۵۳۰ پرواز بود. این آزمون ها برای دریافت گواهینامه های صلاحیت پروازی حیاتی بودند.

برای خانواده نئو اولین پرواز در ۲۵ سپتامبر ۲۰۱۴ انجام شد. برنامه آزمون پروازی نئو بیش از ۴۰۰۰ ساعت پرواز را شامل می شد که حدود ۷۵ درصد از زمان مورد نیاز برای یک طراحی کاملاً جدید است. این آزمون ها شامل پرواز با هر دو نوع موتور انتخابی (PW1000G و LEAP) بود و عملکرد هواپیما در شرایط مختلف را ارزیابی می کرد.

بهبودهای صورت گرفته نسبت به ایرباس ای ۳۲۰سئو

خانواده ایرباس A320neo (New Engine Option) نمونه ای ارتقا یافته از خانواده اصلی A320ceo (Current Engine Option) است که با هدف بهبود چشمگیر در کارایی عملیاتی و کاهش اثرات زیست محیطی توسعه یافته است. این بهبودها شامل موتورهای جدید تغییرات آیرودینامیکی و ارتقای کابین است.

موتورها

یکی از اصلی ترین بهبودها در خانواده نئو ارائه گزینه های موتور جدید و پیشرفته است. این موتورها به طور خاص برای افزایش بهره وری سوخت و کاهش آلودگی صوتی طراحی شده اند.

دو نوع موتور اصلی برای هواپیماهای A320neo قابل انتخاب هستند: موتور CFM International LEAP-1A و موتور Pratt & Whitney PW1000G.

موتور نوین سی اف ام اینترنشنال لیپ

موتور CFM International LEAP (Leading Edge Aviation Propulsion) یک موتور توربوفن پیشرفته است که توسط شرکت CFM International یک سرمایه گذاری مشترک بین جنرال الکتریک آمریکا و Safran Aircraft Engines فرانسه تولید می شود.

مدل LEAP-1A به طور خاص برای خانواده ایرباس A320neo طراحی شده است. این موتور با استفاده از فناوری های نوین مواد و طراحی بهبود قابل توجهی در مصرف سوخت و کاهش انتشار گازهای گلخانه ای و آلودگی صوتی نسبت به نسل های قبلی موتورها ارائه می دهد.

گزینه موتور و کارایی سوخت

امکان انتخاب بین دو موتور LEAP-1A و PW1000G به شرکت های هواپیمایی انعطاف پذیری می دهد. هر دو موتور نسبت به موتورهای مورد استفاده در A320ceo (مانند CFM56 و IAE V2500) تا ۱۵ درصد کاهش مصرف سوخت را فراهم می کنند.

این کاهش مصرف سوخت نه تنها هزینه های عملیاتی را برای خطوط هوایی کاهش می دهد بلکه به افزایش برد پروازی هواپیما یا امکان حمل بار بیشتر نیز منجر می شود. کارایی بالای موتورهای جدید A320neo را به گزینه ای اقتصادی تر و دوستدار محیط زیست تبدیل کرده است.

شارکلت

شارکلت ها (Sharklets) بالک های بزرگ و خمیده ای هستند که در انتهای بال هواپیما نصب می شوند. این بالک ها که در نوامبر ۲۰۰۹ معرفی شدند بخشی از برنامه بهبود یافته A320 بودند و سپس به ویژگی استاندارد خانواده نئو تبدیل شدند.

شارکلت ها با کاهش پسا و بهبود جریان هوا در نوک بال آیرودینامیک هواپیما را بهبود می بخشند. این بهبود آیرودینامیکی منجر به کاهش حدود ۳.۵ درصدی مصرف سوخت در پروازهای با برد بلندتر می شود و همچنین می تواند ظرفیت حمل بار یا برد پروازی را افزایش دهد.

کابین و ظرفیت مسافر

کابین هواپیماهای A320neo نیز دستخوش بهبودهایی شده است تا تجربه بهتری برای مسافران فراهم کند. این بهبودها شامل طراحی داخلی مدرن تر نورپردازی LED پیشرفته برای ایجاد محیطی دلپذیرتر و سیستم تصفیه هوای بهبود یافته با فیلترها و مبدل های کاتالیستی برای حذف بوهای نامطبوع است.

همچنین فضای بار بالای سر مسافران (overhead bins) بزرگتر شده است تا امکان حمل بار دستی بیشتری برای مسافران فراهم شود. ظرفیت مسافر در خانواده A320neo بسته به مدل و پیکربندی داخلی معمولاً بین ۱۴۰ تا ۲۴۰ نفر متغیر است.

دیدگاه لوفت هانزا کم صداتر و کارآمدتر

لوفت هانزا به عنوان اولین مشتری A320neo دیدگاه مثبتی نسبت به این هواپیما داشته است. این شرکت هواپیمایی تأکید کرده است که A320neo به طور قابل توجهی کم صداتر از مدل های قبلی است که این موضوع به ویژه در فرودگاه های نزدیک مناطق مسکونی اهمیت دارد.

لوفت هانزا همچنین کارایی سوخت بهبود یافته را تایید کرده و اعلام کرده است که این هواپیما ۱۵ درصد مصرف سوخت کمتری نسبت به A320ceo دارد. این ویژگی ها A320neo را به گزینه ای ایده آل برای عملیات مدرن و پایدار تبدیل کرده است.

انواع

خانواده ایرباس A320neo شامل سه مدل اصلی است که بر اساس اندازه و ظرفیت متفاوت هستند. این مدل ها همانند خانواده A320ceo نیازهای مختلف بازار هواپیماهای تک راهرو را پوشش می دهند.

ای۳۱۹نئو

ایرباس A319neo کوتاه ترین عضو خانواده نئو است. این مدل با بدنه کوتاه تر نسبت به A320neo ظرفیت مسافر کمتری دارد اما معمولاً برد پروازی بیشتری را ارائه می دهد. A319neo برای مسیرهایی با تقاضای کمتر یا مسیرهای طولانی تر که نیاز به ظرفیت کمتری دارند مناسب است.

ظرفیت معمول این هواپیما در دو کلاس پروازی حدود ۱۴۰ نفر و در یک کلاس پروازی تا ۱۶۰ نفر است. برد پروازی آن می تواند به حدود ۷۰۰۰ کیلومتر برسد.

ای۳۲۰نئو

ایرباس A320neo مدل پایه و محبوب ترین عضو خانواده نئو است. این هواپیما جانشین مستقیم A320ceo محسوب می شود و تعادلی بین ظرفیت مسافر و برد پروازی ارائه می دهد.

A320neo معمولاً در دو کلاس پروازی ۱۶۵ مسافر و در یک کلاس پروازی تا ۱۹۵ مسافر را حمل می کند. برد پروازی استاندارد آن حدود ۳۵۰۰ کیلومتر است که با مخازن سوخت اضافی قابل افزایش است. این مدل به دلیل تطبیق پذیری بالا مورد استقبال گسترده خطوط هوایی قرار گرفته است.

ای۳۲۱نئو

ایرباس A321neo بزرگترین عضو خانواده نئو با بدنه ای کشیده تر است. این مدل برای مسیرهایی با تقاضای بالا طراحی شده و بیشترین ظرفیت مسافر را در خانواده نئو ارائه می دهد.

A321neo می تواند در پیکربندی دو کلاس پروازی حدود ۲۰۶ مسافر و در پیکربندی تک کلاس پروازی تا ۲۴۰ مسافر را جای دهد. برد پروازی استاندارد آن مشابه A320neo حدود ۳۵۰۰ کیلومتر است.

ای۳۲۱ اِل آر

ایرباس A321LR (Long Range) یک نسخه با برد پروازی افزایش یافته از A321neo است. این مدل با اضافه کردن مخازن سوخت اضافی می تواند مسیرهای طولانی تری را پوشش دهد که قبلاً تنها توسط هواپیماهای پهن پیکر یا مدل های قدیمی تر مانند بوئینگ ۷۵۷ انجام می شد.

A321LR برد پروازی حدود ۷۴۰۰ کیلومتر دارد که آن را برای مسیرهای ترانس آتلانتیک یا دیگر مسیرهای طولانی و کم تقاضا مناسب می سازد. این مدل امکان عملیات کارآمدتر در مسیرهای طولانی را با هزینه های کمتر نسبت به هواپیماهای بزرگتر فراهم می کند.

مشخصات

مشخصات فنی خانواده ایرباس A320neo بسته به مدل (A319neo, A320neo, A321neo) متفاوت است. جدول زیر خلاصه ای از مشخصات کلیدی این هواپیماها را ارائه می دهد:

ویژگی	ای۳۱۹نئو	ای۳۲۰نئو	ای۳۲۱نئو
تعداد خلبان	دو نفر
تعداد صندلی (دو کلاس)	۱۴۰	۱۶۵	۲۰۶
تعداد صندلی (یک کلاس)	۱۶۰	۱۹۵	۲۴۰
طول	۳۳.۸۴ متر	۳۷.۵۷ متر	۴۴.۵۱ متر
فاصله دو سر بال	۳۵.۸۰ متر
ارتفاع	۱۱.۷۶ متر
حداکثر وزن برخاست (MTOW)	۷۵.۵ تن	۷۹ تن	۹۷ تن
برد	۳۷۵۰ کیلومتر	۳۵۰۰ کیلومتر	۳۵۰۰ کیلومتر (LR: ۷۴۰۰ کیلومتر)
موتورها	CFM LEAP-1A یا Pratt & Whitney PW1000G
نیرو (هر موتور)	۱۰۷ کیلونیوتن	۱۲۰ کیلونیوتن	۱۴۳-۱۴۷ کیلونیوتن

سفارش ها و تحویل

خانواده ایرباس A320neo از زمان معرفی خود با استقبال بی سابقه ای در بازار هواپیماهای تجاری روبرو شده است و به سرعت به پرفروش ترین هواپیمای تک راهرو در تاریخ تبدیل شد. این موفقیت نشان دهنده جذابیت بهبودهای ارائه شده توسط ایرباس برای خطوط هوایی در سراسر جهان است.

کاربران

هواپیمای ایرباس A320neo توسط طیف وسیعی از شرکت های هواپیمایی در سراسر جهان مورد استفاده قرار می گیرد از خطوط هوایی بزرگ بین المللی گرفته تا شرکت های ارزان قیمت. لوفت هانزا اولین شرکتی بود که A320neo را در ژانویه ۲۰۱۶ دریافت کرد و به خدمت گرفت.

بسیاری از شرکت های هواپیمایی برجسته مانند ایندی گو (بزرگترین کاربر از نظر تعداد هواپیما) ایر آسیا پگاسوس ایرلاینز اسکاندیناوی ایرلاینز ویرجین آمریکا و بسیاری دیگر از مدل های مختلف خانواده نئو در ناوگان خود استفاده می کنند.

لیست کاربران بر اساس اطلاعات موجود تا اوایل سال ۲۰۱۸ شامل ده ها شرکت هواپیمایی در قاره های مختلف جهان بود که نشان دهنده گستردگی پذیرش این هواپیما در سطح بین المللی است. این لیست به طور مداوم با تحویل هواپیماهای جدید به مشتریان در حال تغییر است.

سفارش ایران ایر

شرکت هواپیمایی ایران ایر نیز در ۲۲ دسامبر ۲۰۱۶ قراردادی قطعی برای خرید ۱۰۰ فروند هواپیما از ایرباس امضا کرد که شامل ۳۲ فروند از مدل A320neo بود. این قرارداد بخشی از برنامه نوسازی ناوگان ایران ایر پس از برجام بود.

با این حال به دلیل تحولات سیاسی و بازگشت تحریم ها علیه ایران تحویل هواپیماهای A320neo به ایران ایر با چالش مواجه شد. تا اوایل سال ۲۰۱۸ تنها سه فروند هواپیمای ایرباس (که شامل مدل های A330 و A321ceo بودند و از سفارشات قبلی سایر شرکت ها بودند) به ایران ایر تحویل داده شد و تحویل مدل های A320neo و سایر هواپیماهای جدید متوقف ماند.

هواپیمای ایرباس ۳۲۰ نئو در ایران

همانطور که در بخش سفارش ها اشاره شد شرکت هواپیمایی ایران ایر قراردادی برای خرید ۳۲ فروند ایرباس A320neo امضا کرد. این قرارداد پتانسیل قابل توجهی برای نوسازی بخشی از ناوگان ایران ایر و بهره مندی از مزایای عملیاتی این هواپیما از جمله کاهش مصرف سوخت و آلودگی صوتی داشت.

اما به دلیل محدودیت های بین المللی و عدم امکان تأمین مالی و واریز پیش پرداخت تحویل این هواپیماها به ایران ایر پس از تحویل تنها سه فروند هواپیمای ایرباس دیگر (غیر از مدل نئو) متوقف شد. بنابراین حضور عملیاتی گسترده ای از ایرباس A320neo در ناوگان خطوط هوایی ایران تاکنون محقق نشده است.

حرف نئو (Neo) در نام این هواپیما به چه معناست؟

حرف Neo مخفف عبارت New Engine Option به معنای «گزینه موتور جدید» است. این نام به اصلی ترین ویژگی ارتقا یافته این خانواده از هواپیماهای ایرباس یعنی استفاده از موتورهای نسل جدید و کارآمدتر اشاره دارد.

مزایای اصلی هواپیمای ایرباس A320neo چیست؟

مزایای اصلی شامل کاهش ۱۵ درصدی مصرف سوخت کاهش قابل توجه آلودگی صوتی کاهش انتشار گازهای گلخانه ای افزایش برد پروازی یا ظرفیت حمل بار و بهبودهای داخلی کابین برای راحتی بیشتر مسافران است.

کدام شرکت های هواپیمایی از ایرباس A320neo استفاده می کنند؟

بسیاری از شرکت های هواپیمایی بزرگ و کوچک در سراسر جهان از این هواپیما استفاده می کنند. از جمله کاربران اصلی می توان به لوفت هانزا (اولین مشتری) ایندی گو ایر آسیا پگاسوس ایرلاینز و اسکاندیناوی ایرلاینز اشاره کرد.

برد پروازی ایرباس A320neo چقدر است؟

برد پروازی استاندارد ایرباس A320neo حدود ۳۵۰۰ کیلومتر است. مدل A321LR که نسخه دوربردتر است می تواند تا ۷۴۰۰ کیلومتر را پوشش دهد.

ظرفیت مسافر در ایرباس A320neo چند نفر است؟

ظرفیت مسافر در ایرباس A320neo بسته به مدل و چیدمان کابین متفاوت است. مدل A320neo معمولاً ۱۶۵ نفر در دو کلاس و تا ۱۹۵ نفر در یک کلاس را حمل می کند. مدل A321neo نیز تا ۲۴۰ مسافر ظرفیت دارد.

ایرباس A320neo از چه موتورهایی استفاده می کند؟

ایرباس A320neo دو گزینه موتور اصلی دارد: موتور CFM International LEAP-1A و موتور Pratt & Whitney PW1000G. شرکت های هواپیمایی می توانند یکی از این دو موتور را برای هواپیماهای خود انتخاب کنند.