آشنایی بیشتر با غار کتله خور

بازدید از جاذبه های طبیعی و شگفتی های زمین تجربه ای بی نظیر از عظمت خلقت است. در میان این شگفتی ها غارها جایگاه ویژه ای دارند؛ سازه هایی که طی میلیون ها سال شکل گرفته اند و اسرار تاریخ زمین را در دل خود نهفته اند.

غار کتله خور در استان زنجان یکی از همین پدیده های شگفت انگیز است. این غار آهکی عظیم با زیبایی خیره کننده و وسعت قابل توجه خود مقصدی جذاب برای علاقه مندان به طبیعت گردی و زمین شناسی محسوب می شود. شناخت بیشتر این غار می تواند راهنمای خوبی برای برنامه ریزی یک سفر اکتشافی به دنیای زیرزمینی آن باشد.

معرفی کامل غار کتله خور

غار کتله خور یکی از بزرگترین و زیباترین غارهای آهکی جهان به شمار می رود که در جنوب غربی استان زنجان در شهرستان خدابنده واقع شده است. این غار به دلیل وسعت زیاد و تنوع بی نظیر قندیل ها و سازه های آهکی شهرت جهانی دارد.

بسیاری از کارشناسان و بازدیدکنندگان غار کتله خور را از نظر کیفیت بلورها و قندیل ها و همچنین تعدد طبقات اولین غار آهکی جهان می دانند. همچنین این غار پس از غار سون دونگ ویتنام لقب دومین غار وسیع دنیا را نیز یدک می کشد.

این سازه طبیعی عظیم در محیطی مستطیلی شکل به ابعاد تقریبی ۲۰۰۰ در ۱۵۰۰ متر تشکیل شده است. اهمیت غار کتله خور تنها به زیبایی و وسعت آن محدود نمی شود بلکه از نظر قدمت و ژئولوژی نیز ارزش های فراوانی دارد و اطلاعات مفیدی در زمینه دیرینه شناسی ارائه می دهد.

موقعیت جغرافیایی و دسترسی به غار کتله خور

غار کتله خور در استان زنجان شهرستان خدابنده در فاصله حدود ۵ کیلومتری شهر گرماب قرار گرفته است. این غار در نزدیکی رود شور واقع شده که از شعبات فرعی قزل اوزن است. دهانه غار در ارتفاع ۱۷۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد.

موقعیت مکانی غار دسترسی نسبتاً آسانی را از شهرهای بزرگ فراهم می کند. فاصله آن تا شهر زنجان حدود ۱۴۶ کیلومتر تا شهر قیدار حدود ۶۰ کیلومتر تا همدان ۱۷۳ کیلومتر و تا تهران حدود ۴۱۱ کیلومتر است. این فواصل نشان می دهد که غار کتله خور مقصدی در دسترس برای گردشگران از نقاط مختلف کشور است.

مسیرهای اصلی دسترسی

برای دسترسی به غار کتله خور از تهران متداول ترین و کوتاه ترین مسیر از طریق آزادراه قزوین-زنجان است. پس از ورود به این آزادراه و طی مسافتی باید وارد مسیر شهرستان ابهر شوید و از آنجا به سمت شهرستان خدابنده و سپس شهر گرماب حرکت کنید.

از شهر گرماب تا غار کتله خور مسافت کوتاهی در حدود ۵ کیلومتر باقی مانده که جاده آن آسفالته و با تابلوهای راهنما مشخص شده است. از سایر شهرهای اطراف نیز می توان با رسیدن به خدابنده یا گرماب خود را به آسانی به غار رساند. جاده های دسترسی به غار عموماً مناسب هستند.

تاریخچه و شکل گیری غار کتله خور

غار کتله خور یک غار آهکی است که در طول میلیون ها سال و بر اثر فرآیندهای زمین شناسی پیچیده شکل گرفته است. این غار در زیر کوه کتله خور قرار دارد و تشکیل آن نتیجه عملکرد هوازدگی مکانیکی و نیروهای درونی زمین بوده که باعث ایجاد ترک ها و گسل های متقاطع در منطقه شده اند.

فرایند انحلال سنگ های آهکی توسط آب های زیرزمینی عامل اصلی ایجاد دالان ها و تالارهای وسیع غار بوده است. این غار در مراحل اولیه تشکیل خود به صورت آبی بوده اما با گذر زمان و نفوذ آب به طبقات زیرین به تدریج به غاری تقریباً خشکی تبدیل شده است که امروزه شاهد آن هستیم.

روند اکتشاف و وجه تسمیه

اولین بار در بهار سال ۱۳۳۱ خورشیدی گروهی از کوهنوردان باشگاه نیرو و راستی تهران اقدام به کشف و بازدید از غار کتله خور کردند. سید اسدالله جمالی یکی از اعضای زنجانی گروه در ثبت رسمی و معرفی اولیه غار نقش بسزایی داشت. این اکتشافات اولیه باعث شد غار به عنوان پدیده ای شگرف مورد توجه قرار گیرد.

درباره وجه تسمیه نام «کتله خور» چندین روایت وجود دارد. در برخی مناطق غربی ایران به کوه های کم ارتفاع «کتله» می گویند و از آنجایی که خورشید از پشت این کوه طلوع می کند احتمالاً نام آن «کتله خورشید» یا «کتله خور» شده است. روایت دیگر این است که «کتله» به معنای غار کوچک و «خور» به معنای اتصال به غارهای دیگر است.

ویژگی ها و شگفتی های غار کتله خور

غار کتله خور به دلیل خلوص بالای آهک های خود دارای قندیل ها (چکنده) و سازه های آهکی (چکیده) بسیار شفاف و زیبایی است. این خلوص بالا باعث می شود نور از قندیل ها عبور کرده و جلوه ای رویایی در غار ایجاد کند. تنوع اشکال و رنگ های قندیل ها در بخش های مختلف غار چشم نواز است.

قندیل ها و ساختار

در غار کتله خور انواع سازه های آهکی از جمله چکنده چکیده و ستون دیده می شود. ستون های عظیم آهکی که حاصل اتصال چکنده و چکیده ها در طول زمان هستند نقش نگهدارنده های طبیعی سقف غار را ایفا می کنند و به پایداری سازه کمک می کنند. همچنین سازه های آهکی با اشکال خاص مانند «گل کلمی» در این غار مشاهده می شوند.

عجایب و پدیده های طبیعی

یکی از شگفت انگیزترین ویژگی های غار کتله خور چندطبقه بودن آن است. گمان می رود این غار دارای ۷ طبقه باشد اگرچه تاکنون تنها ۳ طبقه آن کشف و مورد بررسی قرار گرفته است. این تعدد طبقات در غارهای آهکی جهان بسیار کم نظیر است و کتله خور را منحصر به فرد می کند.

بررسی ها و شواهد زمین شناسی نشان می دهد که غار کتله خور از نظر سنی تقریباً هم سن غار علیصدر همدان است و احتمال اتصال این دو غار در آینده وجود دارد هرچند کتله خور برخلاف علیصدر عمدتاً غاری خشکی است. وجود چشمه های آب زلال در اطراف غار و حفره های متعدد طبیعی نیز از دیگر ویژگی های آن هستند.

افسانه ها و رسومات

در زمان اکتشافات اولیه غار کتله خور در سال ۱۳۳۱ روستاییان محلی اعتقادات خرافی درباره این غار داشتند که مانع از ورود آن ها به عمق غار می شد. هرچند جزئیات این باورها به طور کامل ثبت نشده است اما وجود چنین عقایدی در گذشته به فضای اسرارآمیز و جذابیت غار در میان مردم محلی می افزود.

بخش های مختلف قابل بازدید

غار کتله خور برای تسهیل بازدید و همچنین حفظ بخش های بکر به سه بخش اصلی تقسیم شده است: بخش تفریحی بخش فرهنگی و بخش ورزشی. این تقسیم بندی امکان بهره مندی از غار را برای انواع بازدیدکنندگان فراهم می کند.

بخش تفریحی و فرهنگی

بخش تفریحی قسمتی است که برای بازدید عموم مردم آماده سازی شده است. این مسیر معمولاً حدود ۲ کیلومتر طول دارد و با نورپردازی مناسب و مسیرهای پیاده روی ایمن امکان گشت و گذار در زیبایی های غار را برای همه فراهم می کند. بخش فرهنگی نیز شامل دالانی طبیعی است که برای برگزاری مراسم ها در نظر گرفته شده است.

بخش ورزشی

بخش ورزشی غار شامل قسمت های عمیق تر و بکرتری است که تنها برای غارنوردان و صخره نوردان حرفه ای و با تجهیزات کامل قابل دسترسی است. این بخش حدود ۴ کیلومتر طول دارد و هنوز انتهای آن به طور کامل کشف نشده است. بازدید از این قسمت نیازمند تجربه و آمادگی جسمانی بالا است.

برنامه ریزی بازدید

برای اینکه از بازدید غار کتله خور نهایت استفاده را ببرید بهتر است از قبل برای سفر خود برنامه ریزی کنید. اطلاع از بهترین زمان سفر ساعت کاری غار و امکانات موجود به شما کمک می کند تا تجربه ای راحت تر و لذت بخش تر داشته باشید.

بهترین زمان بازدید

بهترین فصل برای بازدید از غار کتله خور فصل بهار است. در این زمان آب و هوای منطقه بیرون غار معتدل و دلپذیر است که برای سفر و دسترسی به غار ایده آل است. دمای داخل غار در تمام فصول سال ثابت و حدود ۷ درجه سانتی گراد است بنابراین دمای بیرون فاکتور مهمی در انتخاب زمان سفر است.

ساعت کاری و قیمت بلیت

غار کتله خور معمولاً در نیمه اول سال و فصول پرگردشگر از ساعت ۹ صبح تا ۱۸ عصر برای بازدید عموم باز است. برای ورود به بخش تفریحی غار نیاز به تهیه بلیت ورودی است که هزینه آن معمولاً ناچیز و در مقایسه با تجربه بازدید مقرون به صرفه است. توصیه می شود قبل از مراجعه ساعت دقیق کاری را استعلام کنید.

امکانات و توصیه ها

در محل ورودی غار و اطراف آن امکاناتی نظیر پارکینگ سرویس بهداشتی و فروشگاه های کوچک برای خرید سوغاتی و مواد ضروری وجود دارد. برای بازدید از داخل غار پوشیدن کفش مناسب پیاده روی و لباس گرم توصیه می شود زیرا دمای داخل غار پایین و ثابت است. همراه داشتن آب آشامیدنی و دوربین عکاسی نیز می تواند مفید باشد.

جاذبه ها و امکانات اطراف

منطقه اطراف غار کتله خور علاوه بر خود غار دارای جاذبه های دیدنی دیگری نیز هست که می توانید در برنامه سفر خود بگنجانید. همچنین امکانات اقامتی و رستوران هایی در نزدیکی غار برای رفاه بازدیدکنندگان وجود دارد.

دیدنی های نزدیک

از جمله جاذبه های نزدیک به غار کتله خور می توان به دریاچه بالیخلی بولاغی در فاصله حدود ۴.۷ کیلومتری شهر گرماب در فاصله ۶.۵ کیلومتری منطقه پشت قلعه بیجار منطقه حفاظت شده بیجار و گنبد سلطانیه (یکی از بزرگترین گنبدهای آجری جهان و ثبت جهانی یونسکو) اشاره کرد. بازدید از این اماکن می تواند سفر شما را پربارتر کند.

اقامت و رستوران ها

برای اقامت در نزدیکی غار کتله خور گزینه های مختلفی وجود دارد. در شهر گرماب و روستاهای اطراف می توانید از سوئیت های اقامتی سوئیت آپارتمان ها و اقامتگاه های بوم گردی استفاده کنید. همچنین رستوران ها و غذاخوری های محلی در نزدیکی غار و در شهر گرماب انواع غذاها را برای پذیرایی از گردشگران ارائه می دهند.

تجربه بازدید

ورود به غار کتله خور با حس خنکی دلپذیر همراه است که از دهانه غار به استقبال شما می آید. مسیر اولیه شامل دالان هایی است که به تدریج شما را به بخش های اصلی و پرشکوه غار هدایت می کنند. هرچه پیش می روید قندیل های آهکی با اشکال و رنگ های متنوع بیشتر خودنمایی می کنند.

صدای آرامش بخش چکیدن قطرات آب از سقف و قندیل ها در فضای غار طنین انداز می شود و به حس اکتشاف می افزاید. در بخش های مختلف غار سازه های آهکی طبیعی شکل های خاصی به خود گرفته اند که به دلیل شباهتشان به اشیاء یا موجودات نام های جالبی مانند میدان شیر خوابیده تالار عروس نخل سوخته و میدان مریم مقدس به آن ها داده شده است. قدم زدن در این تالارها تجربه ای فراموش نشدنی از زیبایی و عظمت طبیعت را برای شما رقم می زند.

غار کتله خور در کدام استان قرار دارد؟

غار کتله خور در استان زنجان در بخش جنوب غربی این استان و در شهرستان خدابنده واقع شده است و یکی از مهم ترین جاذبه های طبیعی این استان محسوب می شود.

معنی نام غار کتله خور چیست؟

نام «کتله خور» احتمالاً از واژه محلی «کتله» به معنای کوه کم ارتفاع گرفته شده است و ممکن است به دلیل طلوع خورشید از پشت این کوه یا اتصال غار به حفره های کوچک تر نامگذاری شده باشد.

قدمت غار کتله خور چقدر است؟

غار کتله خور یک سازه زمین شناسی بسیار قدیمی است که قدمت آن به حدود ۱۲۰ میلیون سال پیش و دوران دوم زمین شناسی بازمی گردد. این غار در طول میلیون ها سال شکل گرفته است.

آیا غار کتله خور تنها غار طبقاتی جهان است؟

غار کتله خور یکی از معدود و کم نظیرترین غارهای چندطبقه در جهان است اما تنها غار طبقاتی جهان نیست. گمان می رود این غار تا ۷ طبقه داشته باشد که تاکنون ۳ طبقه آن کشف شده است.

بهترین فصل برای بازدید از غار کتله خور چه زمانی است؟

بهترین زمان برای بازدید از غار کتله خور فصل بهار است. در این فصل آب و هوای بیرون غار برای سفر مناسب تر است هرچند دمای داخل غار در تمام فصول سال ثابت و خنک است.

ساعت کاری غار کتله خور چیست؟

غار کتله خور معمولاً در فصول پربازدید از ساعت ۹ صبح تا ۱۸ عصر برای بازدید عموم باز است. توصیه می شود برای اطمینان از ساعت دقیق کاری قبل از مراجعه اطلاعات را بررسی کنید.

هزینه ورودی غار کتله خور چقدر است؟

برای ورود به بخش تفریحی غار کتله خور نیاز به تهیه بلیت ورودی است. هزینه ورودی در مقایسه با زیبایی و عظمت غار معمولاً مبلغ ناچیزی است و برای عموم بازدیدکنندگان در نظر گرفته شده است.

آیا در نزدیکی غار کتله خور امکان اقامت وجود دارد؟

بله در نزدیکی غار کتله خور و در شهر گرماب و روستاهای اطراف امکانات اقامتی متنوعی نظیر سوئیت سوئیت آپارتمان و اقامتگاه های بوم گردی برای رفاه حال بازدیدکنندگان فراهم شده است.

فاصله غار کتله خور تا تهران چقدر است؟

فاصله غار کتله خور تا شهر تهران حدود ۴۱۱ کیلومتر است. این مسیر عمدتاً از طریق آزادراه قزوین-زنجان و سپس جاده های منتهی به شهرستان خدابنده و شهر گرماب قابل دسترسی است.

آیا بازدید از تمام بخش های غار کتله خور برای عموم امکان پذیر است؟

خیر غار کتله خور به سه بخش تفریحی فرهنگی و ورزشی تقسیم شده است. تنها بخش تفریحی که حدود ۲ کیلومتر است برای بازدید عموم مردم آماده سازی و قابل دسترسی است.